文档介绍：中庸章句(括号内之文句,乃朱子所加。)
zǐ chénɡ zǐ yuē bù piān zhī wèi zhōnɡ bù yì zhī wèi
(子程子曰:“不偏之谓中,不易之谓
yōnɡ zhōnɡ zhě tiān xià zhī zhènɡ dào yōnɡ zhě tiān xià zhī dìnɡ
庸;中者;天下之正道,庸者,天下之定
lǐ cǐ piān nǎi kǒnɡ mén chuán shòu xīn fǎ zǐ sī kǒnɡ qí jiǔ
理。”此篇乃孔门传授心法,子思恐其久
ér chā yě ɡù bǐ zhī yú shū yǐ shòu mènɡ zǐ qí shū shǐ
而差也,故笔之于书,以授孟子。其书始
yán yī lǐ zhōnɡ sàn wéi wàn shì mò fù hé wéi yī lǐ fànɡ
言一理,中散为万事,末复合为一理。放
zhī zé mí liù hé juǎn zhī zé tuì cánɡ yú mì qí wèi wú
之则弥六合,卷之则退藏于密。其味无
qiónɡ jiē shí xué yě shàn dú zhě wán suǒ ér yǒu dé yān zé
穷,皆实学也。善读者玩索而有得焉,则
zhōnɡ shēn yònɡ zhī yǒu bù nénɡ jìn zhě yǐ
终身用之,有不能尽者矣。)
1
❶ tiān mìnɡ zhī wèi xìnɡ shuài xìnɡ zhī wèi dào xiū dào
天命之谓性,率性之谓道,修道
zhī wèi jiào dào yě zhě bù kě xū yú lí yě kě
之谓教。道也者,不可须臾离也;可
lí fēi dào yě
离,非道也。
shì ɡù jūn zǐ jiè shèn hū qí suǒ bù dǔ kǒnɡ
是故,君子戒慎乎其所不睹,恐
jù hū qí suǒ bù wén mò xiàn hū yǐn mò xiǎn hū
惧乎其所不闻。莫见乎隐,莫显乎
wēi ɡù jūn zǐ shèn qí dú yě
微,故君子慎其独也。
xǐ nù āi lè zhī wèi fā wèi zhī zhōnɡ fā ér
喜怒哀乐之未发,谓之中;发而
jiē zhònɡ jié wèi zhī hé zhōnɡ yě zhě tiān xià zhī dà
皆中节,谓之和。中也者,天下之大
běn yě hé yě zhě tiān xià zhī dá dào yě zhì zhōnɡ
本也;和也者,天下之达道也。致中
hé tiān dì wèi yān wàn wù yù yān
和,天地位焉,万物育焉。
(上第一章。子思述所传之意以立言:首明道之本,原出于
天,而不可易;其实体备于己,而不可离。次言存养省察之要,终
言圣神功化之极。盖欲学者于此,反求诸身而自得之,以去夫外
诱之私,而充其本然之善,杨氏所谓一篇之体要是也。其下十
章。盖子思引夫子之言,以终此章之意。)
2
❷ zhònɡ ní yuē jūn zǐ zhōnɡ yōnɡ xiǎo rén fǎn zhōnɡ
仲尼曰:“君子中庸,小人反中
yōnɡ jūn zǐ zhī zhōnɡ yōnɡ yě jūn zǐ ér shí zhōnɡ xiǎo
庸。君子之中庸也,君子而时中;小
rén zhī fǎn zhōnɡ yōnɡ yě xiǎo rén ér wú jì dàn yě
人之反中庸也,小人而无忌惮也。”
(上第二章。)
❸ zǐ yuē zhōnɡ yōnɡ qí zhì yǐ hū mín xiǎn nénɡ
子曰:“中庸其至矣乎! 民鲜能
jiǔ yǐ
久矣。”
(上第三章。)
❹ zǐ yuē dào zhī bù xínɡ yě wǒ zhī yě yǐ
子曰:“道之不行也,我知也矣:
zhì zhě ɡuò zhī yú zhě bù jí yě dào zhī bù mínɡ
知者过之,愚者不及也。道之不明
yě wǒ zhī zhī yǐ xián zhě ɡuò zhī bù xiào zhě bù jí
也,我知之矣:贤者过之,不肖者不及
yě rén mò bù yǐn shí yě xiǎn nénɡ zhī wèi yě
也。人莫不饮食也,鲜能知味也。”
(上第四章。)
❺ zǐ yuē dào qí b